Jak ryba bez wody. Zagraniczne wyzwania zawodowe.
Pamiętam jak rekrutowałam bułgarskiego inżyniera do pracy w Wielkiej Brytanii. Szczęśliwy, bo już z listem intencyjnym w skrzynce mailowej za miesiąc wybierał się w podróż, która miała zapoczątkować jego międzynarodową karierę. Na 2 tygodnie przed wylotem zadzwoniłam do niego. Opowiadał, że jest już prawie spakowany i nie może się doczekać swoich pierwszych dni w firmie. Mówił o zmianach, które go czekają: nowych obowiązkach, planach zawodowych, zespole, w którym będzie pracował. A zmiana kraju? Pytam. „Eeee, a cóż to za zmiana, przecież to w końcu Europa”.
Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z tego, że kultura, w której zostaliśmy wychowani otacza nas z każdej możliwej strony. Trochę jak ryba, która nie ma świadomości wody, w której pływa – używając metafory Richarda Lewis’a. Świadomość naszego zaplecza kulturowego przychodzi wtedy, gdy znajdziemy się w otoczeniu kulturowo nam nieznanym, obcym. Wtedy zyskujemy nowy wgląd w to jak ważne były nasze rytuały, tradycje, gesty, tak oczywiste w naszej kulturze, a nieobecne w miejscu w którym się znaleźliśmy. Zaczynamy zdawać sobie sprawę z „wody” kultury, w której pływamy i uświadamiamy sobie jej znaczenie.
Wyjazd do pracy za granicę to nie tylko zmiana pracodawcy, miejsca zamieszkania, ale to przede wszystkim zmiana kultury, w której do tej pory się funkcjonowało.
Jak w takim razie efektywnie przygotować się do pracy za granicą? Oto kilka wskazówek:
1. Dowiedź się jak najwięcej o kraju, do którego wyjeżdżasz.
Fakt, że jesteś ekspertem w swojej dziedzinie i firma właśnie Ciebie oddelegowała do pracy za granicą nie świadczy jeszcze o tym, że odniesiesz sukces w nowym miejscu pracy. Wiedza merytoryczna dotycząca dziedziny, którą się zajmujesz to nie wszystko. Warto sięgnąć po informacje na temat kraju, do którego jesteś relokowany , np. ważnych wydarzeń historycznych, tradycji, zwyczajów, wskazówek na temat funkcjonowania i zachowania w zarówno w środowisku zawodowym, jak i w sferze prywatnej. Kwestie organizacji życia codziennego stają się bardzo istotne, wtedy, gdy pracownik wyjeżdża na kontrakt zagraniczny z całą swoją rodziną. Całe spektrum spraw związanych z organizacją życia codziennego takich jak: załatwianie spraw urzędowych, znalezienie mieszkania, wizyty u lekarza, adaptacja dzieci w szkole, porozumiewanie się w nowym kraju może być sporym wyzwaniem dla całej rodziny. W takiej sytuacji warto sięgnąć po fachowe doradztwo osoby, która posiada doświadczenie życia i pracy w danym kraju. Firma relokujące pracowników za granicę chętnie włączają się w proces przygotowania do wyjazdu. Wysyłają pracownika na trening relokacyjny, którego częścią jest szkolenie specyficzne kulturowo, czyli omawianie zagadnień dotyczących konkretnej kultury: charakterystyczne dla danej kultury zachowania biznesowe, wartości, rytuały powitań i pożegnań.
2. Poznaj siebie , by poznać innych
Podróż za granicę wbrew pozorom warto zacząć od poznania samego siebie. Poświęć trochę czasu na poznanie swoich preferencji, typowych zachowań, wyznawanych wartości i norm, którymi kierujesz się w życiu zawodowym i prywatnym. Pogłębienie świdomości na swój temat daje nam wgląd w to, które kwestie, w kontakcie z inną kulturą, mogą stać się zarzewiem konfliktu lub doprowadzić do zderzenia kulturowego.
Warto wiedzę na swój temat pogłębiać pod okiem profesjonalistów. Udział w szkoleniu międzykulturowym daje nam możliwość doświadczania, w bezpiecznych warunkach sali szkoleniowej, kontaktu z odmiennością, przyglądania się naszym sposobom reagowania na nią i wypracownia efektywnych sposobów radzenia sobie w środowisku odmiennym kulturowo. Na szkoleniach będziemy mogli również skorzystać z różnych narzędzi psychometrycznych, takich jak: Facet5, które pogłębią nasza wiedzę o sobie, określą nasz profil osobowościowy i zaprezentują go na tle kultury konkretnego kraju lub wielokulturowego zespołu, którego członkiem będziemy.
3. Dowiedź się jak efektywnie funkcjonować w środowisku wielo- lub międzykulturowym
Kompetencja międzykulturowa w dużym stopniu odpowiada za to, jak funkcjonujemy w środowisku odmiennym kulturowo. Wysoko rozwinięta sprzyja efektywnej współpracy w wielokulturowym zespole, ułatwia komunikacje i zrozumienie innej perspektywy, oraz budowanie satysfakcjonujących relacji biznesowych w pracy. Jeśli temat kompetencji międzykulturowej jest Ci zupełnie obcy zacznij od podstawowych pojęć. Zapoznaj się z definicją kultury i jej wpływem na „kulturowe zaprogramowanie” człowieka, modelami i wymiarami kultury, szokiem kulturowym i procesem adaptacji. Kompetencję międzykulturową warto rozwijać na szkoleniach międzykulturowych, gdzie trener przekaże nam podstawową wiedzę i przećwiczymy konkretne umiejętności, które pomogą nam funkcjonować w wielokulturowym środowisku pracy, takich jak: komunikowanie się, negocjowanie, prowadzenie spotkań lub prezentacji.
4. Do wyjazdu przygotuj siebie i całą swoją rodzinę
Jeśli relokacja obejmuje pracownika z całą jego rodziną warto w proces przygotowań do wyjazdu włączyć partnera i dzieci. Każda znacząca zmiana w życiu jest stresująca. Wyprowadzka do innego kraju, brak najbliższej rodziny na miejscu, zmiana środowiska zawodowego i prywatnego oraz szok kulturowy powodują, że proces przechodzenia zmiany może okazać się jeszcze trudniejszy. Pojawiają się napięcia, trudności w radzeniu sobie z emocjami, takimi jak: samotność, poczucie wyobcowania, niepewność, brak pewność siebie. Dlatego zadbaj o to, by trening relokacyjny lub inne formy wsparcia objęły całą twoją rodzinę. Uczestnictwo na treningu da Ci wgląd to, czym jest szok kulturowy, jakie emocje mogą tobie i twojej rodzinie towarzyszyć podczas procesu adaptacji w nowym kraju. Co może być wyzwaniem na miejscu i jakie trudności mogą się pojawić. Intensywność negatywnych emocji może być mniejsza jeśli rodzina relokowanego pracownika otrzyma od firmy wsparcie w postaci organizacji szkoły dla dzieci, mieszkania, samochodu, czy opieki medycznej.
Aneta